2025-ci ilin əvvəlindən etibarən Ermənistan hökuməti qumar sektorunda ciddi islahatlara başlayıb. Ölkədə fəaliyyət göstərən bir çox kazino və oyun platforması qanuni lisenziyadan məhrum olmaqla qeyri-rəsmi şəkildə çalışır. Xüsusilə Yerevan şəhərində bu cür kazinoların sayı artmış, dövlət nəzarətindən kənarda qalan oyun müəssisələri ölkədə vergi itkilərinə və hüquqi qeyri-müəyyənliyə səbəb olmuşdur.
Ekspertlərin fikrincə, bu vəziyyət həm iqtisadi təhlükə yaradır, həm də ölkədə qumar asılılığının yayılmasına səbəb olur. Qanunsuz kazinolar nəzarətsiz işlədiyi üçün orada pul yuyulması riski, dələduzluq halları və şəffaflığın olmaması da müşahidə olunur.
Dövlətin reaksiyası və yeni hüquqi təşəbbüslər
Ermənistan hökuməti, xüsusilə Maliyyə Nazirliyi və Vergi Xidməti, qeyri-qanuni kazinolarla mübarizə məqsədilə yeni qanun layihələri hazırlayıb. 2025-ci ildə qüvvəyə minməsi gözlənilən bu qanunlara əsasən, aşağıdakı tədbirlər planlaşdırılır:
- Qumar müəssisələrinin fəaliyyətinə yalnız rəsmi lisenziya əsasında icazə verilməsi
- Genişmiqyaslı yoxlamalar və polis reydləri
- Online platformalar üçün IP bloklama texnologiyalarının tətbiqi
- Qanunsuz fəaliyyət göstərən obyektlərin cinayət məsuliyyəti daşıması
Yeni qanun layihəsi həmçinin vətəndaşların hüquqlarını qorumağa və məsuliyyətli oyun prinsiplərini təşviq etməyə yönəlib. Lisenziyalı kazinolar isə rəsmi qeydiyyatdan keçərək şəffaflıq və vergi ödəmə öhdəliklərini yerinə yetirməlidirlər.
Ekspert rəyləri: iqtisadi və sosial aspektlər
Qumar oyunları üzrə hüquqşünas Aram Hakobyan qeyd edir ki, Ermənistan kimi turizmə və xarici investisiyalara açıq ölkədə qanunsuz kazinoların olması imicə ciddi zərbə vurur. O bildirir:
“Qanuni bazarın inkişafı üçün ilk növbədə qeyri-qanuni seqmentin tam aradan qaldırılması vacibdir. Bu, həm oyunçuların təhlükəsizliyini təmin edəcək, həm də dövlət büdcəsinə vergi gəlirlərini artıracaq.”
İqtisadçı Nune Davtyan isə bu məsələnin sosial aspektlərinə toxunur. Onun fikrincə:
“Tənzimlənməyən kazinolar ailələrin dağılmasına, borc bataqlıqlarına və sosial gərginliyə səbəb olur. Yeni qanunlar məhz bu tip halların qarşısını almağa yönəlib.”
Ermənistan və qonşu ölkələrin lisenziya modellərinin müqayisəsi
Ermənistan qumar sektorunda islahatlara başlasa da, qonşu ölkələr bu sahədə artıq illərlə təcrübə qazanmışdır. Bu cədvəldə Ermənistanın vəziyyəti qonşu ölkələrlə müqayisə edilir:
| Ölkə | Lisenziya sistemi | Onlayn qumar qanunidirmi? | Nəzarət orqanı |
|---|---|---|---|
| Ermənistan | İslahat mərhələsində | Qismən (tənzimlənir) | Maliyyə Nazirliyi |
| Gürcüstan | Tam lisenziyalı | Bəli | Tənzimləyici Komissiya |
| Rusiya | Yalnız icazə verilmiş zonalarda | Qismən | Federal Vergi Xidməti |
| İran | Qadağan | Qeyri-qanuni | – |
Bu müqayisə göstərir ki, Ermənistan daha balanslı və şəffaf modelə keçməyə çalışır, lakin texnoloji və hüquqi mexanizmlərin tətbiqində hələ də inkişaf tələb olunur.
Qumar lisenziyasının əhəmiyyəti və faydaları
Qumar sektorunda lisenziya təkcə rəsmi icazə sənədi deyil, həm də oyunçuların hüquqlarının, vəsaitlərinin və şəffaflığın qorunması üçün əsas mexanizmdir. Lisenziyalı kazino aşağıdakı üstünlükləri təmin edir:
Lisenziyalı kazinonun üstünlükləri
- Şəffaf ödəniş sistemi və təhlükəsiz maliyyə əməliyyatları
- Yaş senzurasına ciddi riayət
- Məsuliyyətli oyun alətləri (limitlər, fasilələr, xəbərdarlıqlar)
- Məlumatların qorunması və şəxsiyyətin yoxlanması
- Mübahisələrin hüquqi yollarla həlli
Bu səbəbdən, lisenziyasız fəaliyyət göstərən kazinoların bağlanması və ya qanuni rejimə keçməsi həm oyunçular, həm də dövlət üçün faydalıdır.
Nəticə: Ermənistan hansı yolda gedir?
2025-ci ilin ortalarına qədər Ermənistan hökumətinin qeyri-qanuni kazinoları bağlamaq və sektorun tam lisenziyalı şəkildə idarə olunmasını təmin etmək istiqamətində ciddi addımlar atması gözlənilir. Yeni texnologiyalar və hüquqi mexanizmlər bu prosesi sürətləndirəcək.
Ekspertlərin yekdil fikri ondan ibarətdir ki, qanunsuz qumar sektorunun məhdudlaşdırılması uzunmüddətli iqtisadi və sosial sabitlik üçün vacibdir. Lisenziyalı və şəffaf fəaliyyət göstərən kazinolar, ölkəyə turist cəlb edir, iş yerləri yaradır və büdcəyə əlavə gəlirlər gətirir.
Qumar asılılığının qarşısını almaq, şəffaf maliyyə sistemləri qurmaq və beynəlxalq imici qorumaq üçün Ermənistanın bu sahədə atdığı addımlar müsbət qiymətləndirilir.